Porażenie nerwu twarzowego – jak sobie z nim radzić?
Porażenie nerwu twarzowego (tzw. porażenie Bell’a) jest samoistnym porażeniem mięśni połowy twarzy. Twarz unerwiona jest przez dwa nerwy twarzowe (VII nerw czaszkowy). Lewy zaopatruje lewą połowę twarzy, a prawy – prawą połowę twarzy. Porażenie nerwu twarzowego pojawia się często bez konkretnej przyczyny u osób w każdym wieku . Porażenie Bell’a dotyczy jednego nerwu.
Jakie są przyczyny porażenia nerwu twarzowego?
Porażenie Bella jest wynikiem uszkodzenia jądra nerwu twarzowego w pniu mózgu lub jego włókien.
- zespół Moebiusa, rzadki zespół wad wrodzonych , na którego obraz kliniczny składa się szereg zaburzeń neurologicznych. Ludzie z tą chorobą nie mogą się uśmiechać, marszczyć brwi, mrużyć oczu i poruszać nimi.
- sarkoidoza,
- udar mózgu,
- borelioza,
- aktywna infekcja wirusem opryszczki,
- zapalenie ucha,
- cukrzyca,
- dystrofia miotoniczna,
- zespół Guillaina Barego,
- stwardnienie rozsiane,
- cukrzyca,
- miastenia,
- niedobór witaminy A,
- nowotwory ośrodkowego układu nerwowego.
Rodzaje porażenia nerwu twarzowego
1) Obwodowe porażenie nerwu twarzowego – występuje wtedy, gdy porażenie zlokalizowany jest w obrębie samych włókien nerwu twarzowego, objawy dotyczą całej jednej strony twarzy po stronie uszkodzenia nerwu.
2) Ośrodkowe porażenie nerwu twarzowego – związane jest ono z uszkodzeniem jądra nerwu twarzowego, w jego przebiegu dolegliwości dotyczą przeciwnej co do uszkodzenia strony twarzy, a do tego porażenie dotyczy tylko mięśni dolnej połowy twarzy.
Jakie są objawy porażenia nerwu twarzowego?
- asymetria twarzy – połowa twarzy jest opadnięta, kącik ust oraz oka jest obniżony, chory odczuwa sztywność połowy twarzy nie mogąc wykonać żadnych ruchów mimicznych,
- niedomknięta powieka przez co chory nie może zamknąć oka oraz pojawia się łzawienie,
- obniżenie kącika ust po stronie uszkodzenia, co przypomina stan po udarze. Chory nie może wyszczerzyć zębów, gwizdać, nadmuchać policzka. Z kącika ust może wypływać ślina,
- wygładzenie czoła, chory nie może go zmarszczyć,
- spłycenie bruzdy nosowo-wargowej,
- jednostronne zaburzenie czucia smaku.
Jak diagnozować porażenie nerwu twarzowego ?
Podstawowymi narzędziami diagnostycznymi w przypadku porażeń nerwu VII są przede wszystkim wywiad i badanie przedmiotowe. Aby prawidłowo zdiagnozować porażenie nerwu twarzowego oprócz pojawienia się wspomnianych objawów należy wykonać kilka badań . Podstawowymi badaniami jest elektroneurografia oraz elektromiografia. Pierwsze ocenia stan nerwów obwodowych, a drugie ocenia cechy odnerwienia mięśni. Można dodatkowo wykonać tomografie komputerową kości skroniowych.
Rehabilitacja nerwu twarzowego
Leczenie uszkodzenia nerwu twarzowego powinno być zróżnicowane ze względu na przyczynę. Zazwyczaj sprowadza się ono do terapii przyczynowej i rehabilitacji (leczenie trombolityczne w udarach niedokrwiennych mózgu, leki immunomodulujące w SM, operacje guzów, antybiotyki w boreliozie).
Aby pobudzić nerw twarzowy należy wykonywać kilka razy dziennie ćwiczenia mimiczne oraz wykonywać specjalne techniki masażu. W przypadku idiopatycznego porażenia nerwu twarzowego, czyli tzw. porażenia Bella (stanowi ok 90%) aktualnie zalecanym postępowaniem jest włączenie leczenia steroidami . Z reguły rehabilitacja trwa od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy w zależności od stopnia uszkodzenia nerwu twarzowego.